Къущхьэ Жамбот и уэрэд
Мы уэрэдым и псалъэхэм къик1ыр тэмэму къызыгуры1уэм адыгэбзэр ф1ы дыдэу ищ1эу къэплъытэ хъунущ. Езыри апхуэдизк1э гуузщи, т1эк1у угущабэмэ уигъагъынщ. Дауэ щымытми, адыгэл1ым ищ1эн хуейхэм щыщщ мы уэрэдыр, сыту жып1эмэ, Къущхьэ зэкъуэшит1ым я ук1ык1ар я к1уэдып1эу щытащ ди лъэпкъэгъу куэдым.
Ды дыкъущхьэ къущхьэт, дыкъущхьэ жьанэти, Къущхьэм дыщалъху, маржэ!
Дэ дыкъэзылъхугъэри Дыщэкӏ унагъуэти, ахэр мэунэ.
"Дыунэнщ", жыдоӏэри Тохъутэмыщхэ дежкӏэрэ дынокӏуэкӏ, маржэ!
Дэ дыздекӏуэкӏыгъэмэ Тэхъутэмыщ и къуитӏри жагъуэгъум и бзаджэт.
Ар, жэщыбгхэр мэхъури, "Жамбот!" жеӏэри, мыхэм зы къоджэ,
Уей, а къэджа закъуэмэ, хьэ гъуабжэжьитӏри, уей, зэдолъ, маржэ!
Абы и илъ макъымэ гъунэгъу фызыжьхэри, уей, догыз, маржэ,
Абы я гыз макъымэ Нэгурэшу дахэри, уей, доушыр.
"Къэушынущ" жеӏэри тепӏэным и кӏапэр хущӏеупщӏэ,
Етӏуанэу щыджэмэ, Жамботу лӏыхъури, уей, доуш, маржэ!
- Нэгурэшу дахэ, а къаджэр хэт, атӏэ, а къаджэр сыт, атӏэ?
- Уэ а къаджэ закъуэмэ, уэ ӏуэху хуимыӏэ укъэмытэдж, маржэ!
- Нэгурэшу дахэ! - жи, - сымытэджыурэ, уей, мыхъуну, - жи.
Пщэдей уэркъ напэр сиӏэу дауэ уэрамымэ сыныдыхьэну сэ.
Ныжэбэ дыджати Жамботу щауэр къытхущӏэкӏакъым, - жаӏэу,
Уей, Жамботыр лӏыхъут, маржэ, псынщӏэу къотэджри псынщӏэу зехуапэ.
Уей, джаур ӏэщӏагъэурэ уэздыгъэжь цӏыкӏури зэщӏегъанэмэ,
Ар плӏанэпэм дохьэри ямылей фочыжьри къыкъуегъэж, маржэ!
Ар жьэгум дохьэри гынжьейм и пхъашэри нытрегъащхьэ,
Жыхафэгум нокӏуэри дыщэ сэмпӏалри хуегъэдалъэ.
Уей, ари щӏэкӏынурэ бжэми щекӏуалӏэмэ ныпоув, маржэ,
- Уей, ныжэбэризэмэ сэ си хьэтыркӏэ ущӏэмыкӏ, маржэ!
- Ар жэщ дапщэ, жыпӏэркъэ, уэ уи хьэтыркӏэ къыпхуэзгъэнэн, маржэ,
Ауэ ныжэбэ сыщӏэмыкӏыуэ, уей, мыхъуну, жи.
Нэгурэшу дахэри ӏэдакъэ ижькӏэрэ къыӏуегъэж, маржэ.
Уей, жыгей бжэӏулъэри ӏэпхъуамбэжьакӏэкӏэ ныӏуегъэпкӏ, маржэ!
Ар, жыгей бжэжьитӏри мэлыгъуэжь макът, иджы, зэӏуегъэж, атӏэ,
Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьым Жамбот ныдохьэ.
"Лӏы къилъхуа къэкӏуауэ щытмэ зимыбзыщӏыжурэ къыкъурекӏ, маржэ!"
Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ.
Лъхукъуэщо и бэкхъыурэ мы бэкхъ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ,
Уей, Жамботыр маджэри къэджар имыгъуэтурэ къегъэзэж, атӏэ.
"Уей, хьэ гъуабжэжьитӏыурэ хьэм яшхыжын, атӏэ, пцӏыкӏэ фопхъэр, маржэ!"
Уей, хьэ гъуабжэжьитӏри нызэрохьэжьэри кӏыфӏым холъадэ.
Ар, шухьэрцей къуащӏэри дзапэм жьэдэлъурэ, уей, къыхуахь, маржэ,
"Афияным и хэлъхьэти сэ схуэмыгъуэтурэ, къысхуэвгъуэтат, маржэ!"
Уей, Жамботыр маплъэри фӏыцӏагъэжь закъуэм и нэр топлъызэ,
Ар щӏакӏуэ зэфӏэдзэти лӏынэпцӏ и хабзэурэ къызэфӏадзат, маржэ.
Уей, фӏыцӏагъэжь закъуэми Жамботу лӏыхъум треунащӏэ,
Тэхъутэмыщ и къуитӏри кӏыфӏым къыхэтти, уей, къызэдоуэмэ.
Жамботым и джабэри кхъузанэщӏэм хуэдэурэ кӏуэцӏрагъэх, маржэ,
Ар, хьэвшырым и хабзэти, Жамботу лӏыхъури нызопщыпщэ, жи.
Нэгурэшу дахэри псынщӏэу къыщӏожри ныщхьэщолъадэ:
- Уей, си щхьэгъусэфӏурэ, Жамботу лӏыхъу, маржэ, сытхэр къыпщыщӏ, атӏэ?
- Нэгурэшу дахэ, къысщыщӏа псоми ущӏэмыупщӏэ! - жи,
Си анэ къилъхуа закъуэурэ Екъубуэ лӏыхъумэ хъыбар схуегъащӏэ.
- Уей, Екъубуэ лӏыхъу, атӏэ, къэхъуахэр пщӏэркъэ, псынщӏэу къэтэдж, маржэ!
Ар Екъубуэ лӏыхъумэ псынщӏэу зехуапэри ныщхьэщолъадэ.
- Си анэ къилъхуа закъуэурэ Жамботу лӏыхъу, атӏэ, сытхэр къэухъу, маржэ?
- Уей, Екъубу лӏыхъу, маржэ, къэхъуакъэщӏа псоми, рэтӏэ, ущӏэмыупщӏэ!
Уей, сэ силъ пщӏэжынумэ, Тохъутэмыщхэ дежкӏэ, уей, екӏуэкӏ, маржэ,
Силъ пхуэмыщӏэжынумэ, си хьэдэ тӏэкӏури нехьэкӏыж, маржэ.
- Уилъ сымыщӏэжынурэ сытхэр си ӏэмал, атӏэ, сытхэр си ӏэмал, маржэ,
Сэ щӏы сызытетри кърамыхауэрэ сыкъамыщтэн, соӏуэ!
- Абы къэхъуа лажьэмэ, уей, маржэ, уэ ущӏэмыупщӏэ,
Уэ силъ пщӏэжынумэ, хьэ банэ макъымэ, уей, ирижэ.
Ар пхуэмыщӏэнумэ, Тэхъутэмыщхэ дежкӏэрэ, уей, сехьэкӏ, жи,
Сэ тхьэ сыгъаӏуэ, жи, я джэд нэхъ мыхъуми сэ ф1эзгъэжынкӏэ.
Жамбот къыщенэри Къущхьэ Екъубыр, жи, Тэхъутэмыщхэ ножэ,
Я хьэщӏэщыбжэр фочым и пащӏэкӏэ, уей, ӏуеудыр.
Я хьэщӏэщыжьмэ джэгуакӏуэ Исупри, уей, щыжейрт, жи,
Лӏы пцӏанэ хэлъмэ Екъуб и фочри трегъапсэ.
Исуп щолъэтри Къущхьэ Екъубымэ, уей, къолъэӏур:
"Хамэлъкӏэ уилъ умыщӏэжынумэ, маржэ, сэ сыхьэщӏэщ".
Дыхьа-дэкӏакӏэрэ ныщеупщӏым, тхьэ къыхуеӏуэ,
Абы къыщӏокӏыжри Тэхъутэмыщхэ унэмкӏэ, уей, ножэкӏыр.
Я тэхъуанэбжэри фочым и пащӏэкӏэ, уей, ӏуеудыр,
Жыхафэгум тетурэ псы лэгъупышхуэри, уей, къыщӏекӏэ.
Пкӏэм ныдолъейр, иджы, хьэпшыпу телъыр зэбгыредзыр,
Зыкъыредзыхри я лӏыжь-фызыжьхэри, уей, къыщехур.
"Ныжэбэ ӏуэхукӏэ къыдыхьи-дэкӏи дэ дымыщӏэ,
Уэ уифӏыр дифӏкъэ, уи бийр ди бийщ!" - жари тхьэ къыхуаӏуэ.
Екъуб къокӏуэжри и къуэшыр лӏауэрэ, уей, ӏуощӏэжыр.
Жамбот и хьэдащхьэмэ Къущхьэ Екъубмэ псалъэ щетыр:
"Къыплъыса лейри сымыгъэгъункӏэрэ, сэ тхьэ соӏуэ!"
Къуэшыр щӏелъхьэжри мэхуищ даущмэ ар къыхэткъэ.
Еплӏанэ махуэмэ Екъуб щыдэкӏымэ и анэр кӏэлъоджэ,
"Лъы зэращӏэжри мис мыбы хуэдэщи зэ къэдаӏуэ:
Уи адэм къыщӏэнауэрэ гупэ щӏэлъ къамэри уэ зыдэщтэ,
Зауэм фӏэмыкӏыурэ адэ фоч кӏэщӏри къомыгъанэ.
Уи фоч кӏыхьыжьмэ гынжьей ӏэбжьыгури уэ икӏутэ,
Фоч кӏэщӏыр гъуапэмэ уэ къигъэжи бийм теубыдэ.
Абы къыфӏэкӏмэ, маисэ къамэри, уей, щӏэщхъункъым,
Укъыщӏэпхъуэжмэ, уэ укъэкӏуэжми - узибынкъым!"
Екъубуэ хахуэри Налшык къалэжьмэ, уей, ныдохьэ,
Тӏэкӏу едзэкъэнурэ зы шхапӏэ гуэрымэ, уей, ныщӏохьэ.
Пщафӏэм бгъэдохьэри: «Псынщӏэу сыгъашхэ!» - ныжыреӏэ, -
Ажафэ техынри къыспэщылъщи, сэ сопӏащӏэ".
А шхапӏэ дыдэми джэгуакӏуэ Исупри, уей, щохьэщӏэ.
Зыкъыхуегъазэри Къущхьэ Екъубмэ къыжыреӏэ:
«Ей, Екъуб, Екъуб цӏыкӏуу хахуэ, жи, лӏы фӏыцӏэ ябгэ,
А уи ажафэри, уэ зэгъащӏэ, техыгъуейщ, жи.
Уэрэд пхуаусынри уэ улӏыгъэншэм ари тыншкъым,
Сыноплъыжыпэри уи бзэгу нэхъ папцӏэ, жи, уэ пкӏэрылъкъым.
Сытыгур уиӏэурэ уэ убатэт, Екъуб лӏы фӏыцӏэ?"
Екъуб шхэхункӏэрэ хэку тетым бзэгухэри, уей, хуагъэсыр.
Шхэн имыухыурэ тетым и лӏыкӏуэхэр, уей, къегъэсыр:
"Накӏуэт, нэтэджыт, ажафэтехри, уэ нэхъейт! - жи.
Тетыр къыпхуейщи, и губжьу бзаджэмэ дэ дыщӏехуэ."
Екъубу хахуэмэ тетым и лӏыкӏуэхэм яжреӏэ:
"Шхэн сухакъыми, си ӏуэху зэфӏэкӏмэ, сынэкӏуэнщ", - жи.
Хэкум и тетымэ ар хуагъэсыжри, уей, мэхъущӏэ...
Ар мэгубжьыпэри и дамэщӏэтхэри, уей, къыщӏехур:
"Хьэм къилъхуа цӏапӏэри зэкӏуэцӏыпхауэрэ, уей, къысхуэфхь!" - жи.
Етӏуанэ гуэрымэ тетым и лӏыкӏуэхэр пщӏэншэу мэкӏуэжыр.
"Ӏэщэр къытефх!" жери абдежым щытхэмэ ящӏокӏиер.
Къущхьэ Екъубымэ "Фэ фимыхьэдэр фымыгъей" жи.
Тетыр къокӏуатэри ауэ щыт гупымэ яжьэхолъэ.
"Уэ фӏыцӏэ цӏыкӏуурэ, Тэхъутэмыщ майорым и псэлъыхъур!"
И щӏопщ тӏуащӏэмкӏэ Екъуб еуэнуэ, уей, зешэщӏыр.
Екъуб фоч кӏэщӏри кърегъэцӏэфтри, уей, хуеший, жи,
Тетыжьыр мащтэри шхапӏэм щӏэт стӏолымэ, уей, тощахэ.
Къэдабэ шэнтмэ и лъакъуэ шахэри, уей, щӏегъащӏэ,
Пкӏэлъейм йохуэхри дзэпэфӏанищри, уей, ӏуегъащхьэ.
Къыщӏокӏ Екъубри уэрам зэв гуэрымкӏэ, уей, ныдохьэ.
Уэрамыр ятӏэми лъэс лъагъуэ закъуэр, уей, ныпхокӏ, жи.
Пщӏэгъуалэ куапцӏэмэ майорыр тесурэ, уей, къыпхокӏыр,
Екъубуэ щауэмэ шур къэмыс щӏыкӏэ ныжреӏэ:
"Уэ шы утескъэ, сэ сылъэсщи, уэ дэдзых!" жи.
Шыр димыгъэхыурэ, Тэхъутэмыщ майорыри Екъуб бгъэдохьэ.
"Илъэсыщӏэу къихьэмэ унэзмыгъэсурэ, уэ услӏынщ!" жи.
Екъуб лӏы пхъашэти и фоч кӏэщӏыжьыр, уей, кърехыр.
Пщы майор бзаджэмэ иреубыдылӏэри, уей, жьэхоуэ.
Шэ мыубзэщхъужти, Тэхъутэмыщ майорыр шым йохуэхыр.
Къамэр кърехри пщым и гу бзаджэр, уей, кърехыр,
Бжэгъу щхьэкӏэ гуэрмэ гур ныфӏеупцӏэри, уей, ножьэжыр.
Пхъэр зэрогъэхъури Къущхьэ Екъубымэ и ужь йоувэ,
Къауэ зэпытурэ Екъуб чэщанэмэ, уей, яф1щ1охьэ.
Бгъэдыхьэфынурэ зылӏ къахэмыкӏыурэ къызэтреукӏэ,
Ар щымыхъужымэ къалэм топыжьри, уей, къырашыр.
Ягъэшынэнурэ гын фӏэкӏ имылъуэ, уей, зэ мауэ,
Щахуэмышынэмэ топым и шэрхъри, уей, щӏым хатӏэ.
Яузэдыжри щӏыгур дэпсалъэурэ, уей, ягъауэ,
Чэщанэ быдэри топышэ гуащӏэмэ, уей, долъалъэ.
Къелъэлъэхахэми Екъубуэ хахуэри, уей, дощахэ,
Екъуб и укӏыкӏэри и анэжь тхьэмыщкӏэми, уей, зэхехыр.
"Ей, Нэгурэш, уи пшынэр къащтэ, жи, дыкъэгъафэ!"
Нэгурэшу дахэмэ и пшынэр къещтэри къафэ йоуэ.
Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.
Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.
УЭРЭДЫМ И ХЪЫБАРЫР:
Дэ дыкъэзылъхугъэри Дыщэкӏ унагъуэти, ахэр мэунэ.
"Дыунэнщ", жыдоӏэри Тохъутэмыщхэ дежкӏэрэ дынокӏуэкӏ, маржэ!
Дэ дыздекӏуэкӏыгъэмэ Тэхъутэмыщ и къуитӏри жагъуэгъум и бзаджэт.
Ар, жэщыбгхэр мэхъури, "Жамбот!" жеӏэри, мыхэм зы къоджэ,
Уей, а къэджа закъуэмэ, хьэ гъуабжэжьитӏри, уей, зэдолъ, маржэ!
Абы и илъ макъымэ гъунэгъу фызыжьхэри, уей, догыз, маржэ,
Абы я гыз макъымэ Нэгурэшу дахэри, уей, доушыр.
"Къэушынущ" жеӏэри тепӏэным и кӏапэр хущӏеупщӏэ,
Етӏуанэу щыджэмэ, Жамботу лӏыхъури, уей, доуш, маржэ!
- Нэгурэшу дахэ, а къаджэр хэт, атӏэ, а къаджэр сыт, атӏэ?
- Уэ а къаджэ закъуэмэ, уэ ӏуэху хуимыӏэ укъэмытэдж, маржэ!
- Нэгурэшу дахэ! - жи, - сымытэджыурэ, уей, мыхъуну, - жи.
Пщэдей уэркъ напэр сиӏэу дауэ уэрамымэ сыныдыхьэну сэ.
Ныжэбэ дыджати Жамботу щауэр къытхущӏэкӏакъым, - жаӏэу,
Уей, Жамботыр лӏыхъут, маржэ, псынщӏэу къотэджри псынщӏэу зехуапэ.
Уей, джаур ӏэщӏагъэурэ уэздыгъэжь цӏыкӏури зэщӏегъанэмэ,
Ар плӏанэпэм дохьэри ямылей фочыжьри къыкъуегъэж, маржэ!
Ар жьэгум дохьэри гынжьейм и пхъашэри нытрегъащхьэ,
Жыхафэгум нокӏуэри дыщэ сэмпӏалри хуегъэдалъэ.
Уей, ари щӏэкӏынурэ бжэми щекӏуалӏэмэ ныпоув, маржэ,
- Уей, ныжэбэризэмэ сэ си хьэтыркӏэ ущӏэмыкӏ, маржэ!
- Ар жэщ дапщэ, жыпӏэркъэ, уэ уи хьэтыркӏэ къыпхуэзгъэнэн, маржэ,
Ауэ ныжэбэ сыщӏэмыкӏыуэ, уей, мыхъуну, жи.
Нэгурэшу дахэри ӏэдакъэ ижькӏэрэ къыӏуегъэж, маржэ.
Уей, жыгей бжэӏулъэри ӏэпхъуамбэжьакӏэкӏэ ныӏуегъэпкӏ, маржэ!
Ар, жыгей бжэжьитӏри мэлыгъуэжь макът, иджы, зэӏуегъэж, атӏэ,
Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьым Жамбот ныдохьэ.
"Лӏы къилъхуа къэкӏуауэ щытмэ зимыбзыщӏыжурэ къыкъурекӏ, маржэ!"
Лъхукъуэщо и пщӏантӏэурэ пщӏантӏэ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ.
Лъхукъуэщо и бэкхъыурэ мы бэкхъ кӏыфӏыжьри щӏепщытыкӏ, маржэ,
Уей, Жамботыр маджэри къэджар имыгъуэтурэ къегъэзэж, атӏэ.
"Уей, хьэ гъуабжэжьитӏыурэ хьэм яшхыжын, атӏэ, пцӏыкӏэ фопхъэр, маржэ!"
Уей, хьэ гъуабжэжьитӏри нызэрохьэжьэри кӏыфӏым холъадэ.
Ар, шухьэрцей къуащӏэри дзапэм жьэдэлъурэ, уей, къыхуахь, маржэ,
"Афияным и хэлъхьэти сэ схуэмыгъуэтурэ, къысхуэвгъуэтат, маржэ!"
Уей, Жамботыр маплъэри фӏыцӏагъэжь закъуэм и нэр топлъызэ,
Ар щӏакӏуэ зэфӏэдзэти лӏынэпцӏ и хабзэурэ къызэфӏадзат, маржэ.
Уей, фӏыцӏагъэжь закъуэми Жамботу лӏыхъум треунащӏэ,
Тэхъутэмыщ и къуитӏри кӏыфӏым къыхэтти, уей, къызэдоуэмэ.
Жамботым и джабэри кхъузанэщӏэм хуэдэурэ кӏуэцӏрагъэх, маржэ,
Ар, хьэвшырым и хабзэти, Жамботу лӏыхъури нызопщыпщэ, жи.
Нэгурэшу дахэри псынщӏэу къыщӏожри ныщхьэщолъадэ:
- Уей, си щхьэгъусэфӏурэ, Жамботу лӏыхъу, маржэ, сытхэр къыпщыщӏ, атӏэ?
- Нэгурэшу дахэ, къысщыщӏа псоми ущӏэмыупщӏэ! - жи,
Си анэ къилъхуа закъуэурэ Екъубуэ лӏыхъумэ хъыбар схуегъащӏэ.
- Уей, Екъубуэ лӏыхъу, атӏэ, къэхъуахэр пщӏэркъэ, псынщӏэу къэтэдж, маржэ!
Ар Екъубуэ лӏыхъумэ псынщӏэу зехуапэри ныщхьэщолъадэ.
- Си анэ къилъхуа закъуэурэ Жамботу лӏыхъу, атӏэ, сытхэр къэухъу, маржэ?
- Уей, Екъубу лӏыхъу, маржэ, къэхъуакъэщӏа псоми, рэтӏэ, ущӏэмыупщӏэ!
Уей, сэ силъ пщӏэжынумэ, Тохъутэмыщхэ дежкӏэ, уей, екӏуэкӏ, маржэ,
Силъ пхуэмыщӏэжынумэ, си хьэдэ тӏэкӏури нехьэкӏыж, маржэ.
- Уилъ сымыщӏэжынурэ сытхэр си ӏэмал, атӏэ, сытхэр си ӏэмал, маржэ,
Сэ щӏы сызытетри кърамыхауэрэ сыкъамыщтэн, соӏуэ!
- Абы къэхъуа лажьэмэ, уей, маржэ, уэ ущӏэмыупщӏэ,
Уэ силъ пщӏэжынумэ, хьэ банэ макъымэ, уей, ирижэ.
Ар пхуэмыщӏэнумэ, Тэхъутэмыщхэ дежкӏэрэ, уей, сехьэкӏ, жи,
Сэ тхьэ сыгъаӏуэ, жи, я джэд нэхъ мыхъуми сэ ф1эзгъэжынкӏэ.
Жамбот къыщенэри Къущхьэ Екъубыр, жи, Тэхъутэмыщхэ ножэ,
Я хьэщӏэщыбжэр фочым и пащӏэкӏэ, уей, ӏуеудыр.
Я хьэщӏэщыжьмэ джэгуакӏуэ Исупри, уей, щыжейрт, жи,
Лӏы пцӏанэ хэлъмэ Екъуб и фочри трегъапсэ.
Исуп щолъэтри Къущхьэ Екъубымэ, уей, къолъэӏур:
"Хамэлъкӏэ уилъ умыщӏэжынумэ, маржэ, сэ сыхьэщӏэщ".
Дыхьа-дэкӏакӏэрэ ныщеупщӏым, тхьэ къыхуеӏуэ,
Абы къыщӏокӏыжри Тэхъутэмыщхэ унэмкӏэ, уей, ножэкӏыр.
Я тэхъуанэбжэри фочым и пащӏэкӏэ, уей, ӏуеудыр,
Жыхафэгум тетурэ псы лэгъупышхуэри, уей, къыщӏекӏэ.
Пкӏэм ныдолъейр, иджы, хьэпшыпу телъыр зэбгыредзыр,
Зыкъыредзыхри я лӏыжь-фызыжьхэри, уей, къыщехур.
"Ныжэбэ ӏуэхукӏэ къыдыхьи-дэкӏи дэ дымыщӏэ,
Уэ уифӏыр дифӏкъэ, уи бийр ди бийщ!" - жари тхьэ къыхуаӏуэ.
Екъуб къокӏуэжри и къуэшыр лӏауэрэ, уей, ӏуощӏэжыр.
Жамбот и хьэдащхьэмэ Къущхьэ Екъубмэ псалъэ щетыр:
"Къыплъыса лейри сымыгъэгъункӏэрэ, сэ тхьэ соӏуэ!"
Къуэшыр щӏелъхьэжри мэхуищ даущмэ ар къыхэткъэ.
Еплӏанэ махуэмэ Екъуб щыдэкӏымэ и анэр кӏэлъоджэ,
"Лъы зэращӏэжри мис мыбы хуэдэщи зэ къэдаӏуэ:
Уи адэм къыщӏэнауэрэ гупэ щӏэлъ къамэри уэ зыдэщтэ,
Зауэм фӏэмыкӏыурэ адэ фоч кӏэщӏри къомыгъанэ.
Уи фоч кӏыхьыжьмэ гынжьей ӏэбжьыгури уэ икӏутэ,
Фоч кӏэщӏыр гъуапэмэ уэ къигъэжи бийм теубыдэ.
Абы къыфӏэкӏмэ, маисэ къамэри, уей, щӏэщхъункъым,
Укъыщӏэпхъуэжмэ, уэ укъэкӏуэжми - узибынкъым!"
Екъубуэ хахуэри Налшык къалэжьмэ, уей, ныдохьэ,
Тӏэкӏу едзэкъэнурэ зы шхапӏэ гуэрымэ, уей, ныщӏохьэ.
Пщафӏэм бгъэдохьэри: «Псынщӏэу сыгъашхэ!» - ныжыреӏэ, -
Ажафэ техынри къыспэщылъщи, сэ сопӏащӏэ".
А шхапӏэ дыдэми джэгуакӏуэ Исупри, уей, щохьэщӏэ.
Зыкъыхуегъазэри Къущхьэ Екъубмэ къыжыреӏэ:
«Ей, Екъуб, Екъуб цӏыкӏуу хахуэ, жи, лӏы фӏыцӏэ ябгэ,
А уи ажафэри, уэ зэгъащӏэ, техыгъуейщ, жи.
Уэрэд пхуаусынри уэ улӏыгъэншэм ари тыншкъым,
Сыноплъыжыпэри уи бзэгу нэхъ папцӏэ, жи, уэ пкӏэрылъкъым.
Сытыгур уиӏэурэ уэ убатэт, Екъуб лӏы фӏыцӏэ?"
Екъуб шхэхункӏэрэ хэку тетым бзэгухэри, уей, хуагъэсыр.
Шхэн имыухыурэ тетым и лӏыкӏуэхэр, уей, къегъэсыр:
"Накӏуэт, нэтэджыт, ажафэтехри, уэ нэхъейт! - жи.
Тетыр къыпхуейщи, и губжьу бзаджэмэ дэ дыщӏехуэ."
Екъубу хахуэмэ тетым и лӏыкӏуэхэм яжреӏэ:
"Шхэн сухакъыми, си ӏуэху зэфӏэкӏмэ, сынэкӏуэнщ", - жи.
Хэкум и тетымэ ар хуагъэсыжри, уей, мэхъущӏэ...
Ар мэгубжьыпэри и дамэщӏэтхэри, уей, къыщӏехур:
"Хьэм къилъхуа цӏапӏэри зэкӏуэцӏыпхауэрэ, уей, къысхуэфхь!" - жи.
Етӏуанэ гуэрымэ тетым и лӏыкӏуэхэр пщӏэншэу мэкӏуэжыр.
"Ӏэщэр къытефх!" жери абдежым щытхэмэ ящӏокӏиер.
Къущхьэ Екъубымэ "Фэ фимыхьэдэр фымыгъей" жи.
Тетыр къокӏуатэри ауэ щыт гупымэ яжьэхолъэ.
"Уэ фӏыцӏэ цӏыкӏуурэ, Тэхъутэмыщ майорым и псэлъыхъур!"
И щӏопщ тӏуащӏэмкӏэ Екъуб еуэнуэ, уей, зешэщӏыр.
Екъуб фоч кӏэщӏри кърегъэцӏэфтри, уей, хуеший, жи,
Тетыжьыр мащтэри шхапӏэм щӏэт стӏолымэ, уей, тощахэ.
Къэдабэ шэнтмэ и лъакъуэ шахэри, уей, щӏегъащӏэ,
Пкӏэлъейм йохуэхри дзэпэфӏанищри, уей, ӏуегъащхьэ.
Къыщӏокӏ Екъубри уэрам зэв гуэрымкӏэ, уей, ныдохьэ.
Уэрамыр ятӏэми лъэс лъагъуэ закъуэр, уей, ныпхокӏ, жи.
Пщӏэгъуалэ куапцӏэмэ майорыр тесурэ, уей, къыпхокӏыр,
Екъубуэ щауэмэ шур къэмыс щӏыкӏэ ныжреӏэ:
"Уэ шы утескъэ, сэ сылъэсщи, уэ дэдзых!" жи.
Шыр димыгъэхыурэ, Тэхъутэмыщ майорыри Екъуб бгъэдохьэ.
"Илъэсыщӏэу къихьэмэ унэзмыгъэсурэ, уэ услӏынщ!" жи.
Екъуб лӏы пхъашэти и фоч кӏэщӏыжьыр, уей, кърехыр.
Пщы майор бзаджэмэ иреубыдылӏэри, уей, жьэхоуэ.
Шэ мыубзэщхъужти, Тэхъутэмыщ майорыр шым йохуэхыр.
Къамэр кърехри пщым и гу бзаджэр, уей, кърехыр,
Бжэгъу щхьэкӏэ гуэрмэ гур ныфӏеупцӏэри, уей, ножьэжыр.
Пхъэр зэрогъэхъури Къущхьэ Екъубымэ и ужь йоувэ,
Къауэ зэпытурэ Екъуб чэщанэмэ, уей, яф1щ1охьэ.
Бгъэдыхьэфынурэ зылӏ къахэмыкӏыурэ къызэтреукӏэ,
Ар щымыхъужымэ къалэм топыжьри, уей, къырашыр.
Ягъэшынэнурэ гын фӏэкӏ имылъуэ, уей, зэ мауэ,
Щахуэмышынэмэ топым и шэрхъри, уей, щӏым хатӏэ.
Яузэдыжри щӏыгур дэпсалъэурэ, уей, ягъауэ,
Чэщанэ быдэри топышэ гуащӏэмэ, уей, долъалъэ.
Къелъэлъэхахэми Екъубуэ хахуэри, уей, дощахэ,
Екъуб и укӏыкӏэри и анэжь тхьэмыщкӏэми, уей, зэхехыр.
"Ей, Нэгурэш, уи пшынэр къащтэ, жи, дыкъэгъафэ!"
Нэгурэшу дахэмэ и пшынэр къещтэри къафэ йоуэ.
Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.
Лӏыгъэу Екъубмэ ищӏам хуэгуфӏэуэ и анэр щэ къофэ.
УЭРЭДЫМ И ХЪЫБАРЫР:
Ротмистр Тохъутэмыщ Андзор ЛӀыбекъуэхэ япхъу Нэгурэш, пшынауэ Ӏэзэм, и нэчыхьыр ятхыу зэхэсу, Жамбот щхьэгъубжэмкӀэ хъыджэбзыр къыдишри къигъэкӀуэсащ.
1857 гъэм апрель мазэм и зы жэщ кӀыфӀ гуэрым Къущхьэхэ я псэуалъэм зыгуэрым мафӀэ щӀидзэри зэтригъэсхьащ. Псэуалъэм нэмыщӀ бжьэ Ӏэщын матищэ хисхьащ.
А мафӀэсым и ужькӀэ тхьэмахуитӀ нэхъ дэмыкӀыу, жэщым Жамботыр зыгуэрым кьыщӀишри иукӀащ. А псомкӀи шэч зыхуащӀар Тохъутэмыщхэщ.
Жамбот и хьэдэр ирашэхри Тыжьей щыщӀалъхьащ, Екъуби Тыжьхэ екӀуэлӀащ.
1859 гъэм мартым и 17-м Екъуб Налшык къакӀуэри быдапӀэм и куэбжэм къыӀууващ, Андзор шууэ къыщыдэкӀым, и Ӏэгъуапэм фочкӀзщӀыр къригъэжри, и бгъэгум хуэзэу еуэри, иукӀащ.
Екъуб къэзакъхэм ирахужьэри, жэурэ кхъэм илъадэри чэщанэм итӀысхьащ. Къахэуэ фӀэкӀа зыри къащыхуимыкӀым, быдапӀэм топ кърашри трагъэпсащ. Япэ щӀыкӀэ, ягъэшынэну, гын къудейкӀэ ягъэуащ, щымыхъум яузэдыпэри чэщанэри якъутащ, Екъуб и хьэдэри тӀууэ зэпыудауэ кърахыжащ. Уэрэдыр джэгуакӀуэ Мэсей Исуп иусащ.
Комментарии
Отправить комментарий